تفاوت ریا و سمعه
پرسش :
ریا و سُمعه چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
پاسخ :
«ریا» آن است که عمل را طورى انجام دهد که دیگران ببینند و از این طریق کسب وجاهت و موقعیت براى عمل کننده حاصل شود، ولى «سمعه» آن است که عمل نیکى دور از چشم مردم انجام دهد به این هدف که بعداً به گوش مردم برسد و موقعیتى در جامعه براى او فراهم شود.
بنابراین هر دو عمل انگیزه غیر الهى دارد، امّا یکى از طریق مشاهده به اطّلاع مردم مى رسد و دیگرى از طریق شنیدن و اشتهار؛ در واقع هیچ تفاوتى از نظر فساد و بطلان عمل و فقدان قصد قربت و آلودگى نیّت در میان این دو نیست.
ولى اگر سمعه را این چنین تفسیر کنیم که فاعل در حین انجام عمل قصد قربت داشته است، امّا بعداً که مردم از آن آگاه مى شوند و او را مى ستایند شاد و خوشحال مى شود، این حالت به یقین موجب بطلان عمل نخواهد شد.
و هرگاه عملى را با قصد قربت انجام دهد و بعد به این فکر بیفتد که انجام آن را اینجا و آنجا بازگو کند تا کسب موقعیّت کند - این کار را ریاى بعد از عمل مى نامند - موجب بطلان عمل نمى گردد هرچند ارزش کار او را بسیار پائین مى آورد و از نظر اخلاقى موجب انحطاط است.
منبع: اخلاق در قرآن، آیت الله ناصر مکارم شیرازى، قم: مدرسه الامام على بن ابى طالب علیه السلام، 1377.
«ریا» آن است که عمل را طورى انجام دهد که دیگران ببینند و از این طریق کسب وجاهت و موقعیت براى عمل کننده حاصل شود، ولى «سمعه» آن است که عمل نیکى دور از چشم مردم انجام دهد به این هدف که بعداً به گوش مردم برسد و موقعیتى در جامعه براى او فراهم شود.
بنابراین هر دو عمل انگیزه غیر الهى دارد، امّا یکى از طریق مشاهده به اطّلاع مردم مى رسد و دیگرى از طریق شنیدن و اشتهار؛ در واقع هیچ تفاوتى از نظر فساد و بطلان عمل و فقدان قصد قربت و آلودگى نیّت در میان این دو نیست.
ولى اگر سمعه را این چنین تفسیر کنیم که فاعل در حین انجام عمل قصد قربت داشته است، امّا بعداً که مردم از آن آگاه مى شوند و او را مى ستایند شاد و خوشحال مى شود، این حالت به یقین موجب بطلان عمل نخواهد شد.
و هرگاه عملى را با قصد قربت انجام دهد و بعد به این فکر بیفتد که انجام آن را اینجا و آنجا بازگو کند تا کسب موقعیّت کند - این کار را ریاى بعد از عمل مى نامند - موجب بطلان عمل نمى گردد هرچند ارزش کار او را بسیار پائین مى آورد و از نظر اخلاقى موجب انحطاط است.
منبع: اخلاق در قرآن، آیت الله ناصر مکارم شیرازى، قم: مدرسه الامام على بن ابى طالب علیه السلام، 1377.
پرسش و پاسخ مرتبط
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}